Tim Cook – giám đốc điều hành của Apple Inc luôn giữ quan điểm rằng “Hàng tồn kho là điều tồi tệ nhất.”
Khi nhắc đến việc quản lý hàng hóa trong chuỗi cung ứng của Apple, ông từng nói: “Bạn hẳn sẽ muốn quản lý hàng tồn kho của hàng công nghệ như với các sản phẩm từ sữa tươi – nếu qua đã ngày mới và sữa mất đi độ tươi, bạn sẽ gặp vấn đề.”
Những sản phẩm công nghệ như điện thoại thông minh, ipad hay laptop, nếu tồn kho sẽ giảm giá rất nhanh, trung bình mất đến 1%-2% giá trị mỗi tuần.
Vậy bí quyết của Apple để đưa chuỗi cung ứng của mình trở thành hình mẫu hàng đầu thế giới là gì? Cùng Ego Express tìm hiểu chi tiết nhé.
1. Lập kế hoạch chuỗi cung ứng của Apple
Hoạt động lập kế hoạch được nhắc đến trong chuỗi cung ứng của Apple chính là Quy trình phát triển sản phẩm mới NPD (New Product Development Process).
Apple thực hiện xây dựng chiến lược kinh doanh và cho ra đời các sản phẩm mới của mình với sự phối hợp hoạt động từ mọi phòng ban: Nghiên cứu và phát triển sản phẩm(R&D), Marketing,…
Để tăng tốc cho chu trình này, Apple mua lại giấy phép và hợp tác với các doanh nghiệp của bên thứ ba. Bên cạnh đó, Apple Inc còn thực hiện thanh toán trước cho một số nhà cung cấp để đảm bảo nguồn nguyên liệu chiến lược luôn sẵn sàng khi cần.
2. Các mắt xích trong chuỗi cung ứng của Apple
Đối với công tác trọng yếu là đổi mới và phát triển sản phẩm, Apple Inc trực tiếp thực hiện tại Hoa Kỳ. Ngoài ra, các hoạt động không mang lại giá trị cốt lõi trong chuỗi cung ứng sẽ được thuê ngoài hoàn toàn như lắp ráp, vận chuyển, lưu kho,…
2.1 Nhà cung cấp
Apple lập hợp đồng với rất nhiều nhà cung ứng linh kiện cho một sản phẩm. Theo Australian Institute of Company Directors (2015), Apple còn làm việc với những nhà cung cấp khác nhau cho cùng một loại linh kiện.
Nhờ phương thức trên, chuỗi cung ứng của Apple có thể giảm thiểu sự tác động nếu có bất kỳ sự cố bất thường nào xảy đến với một nhà cung ứng cụ thể.
Từ năm 1998, Apple đã cắt giảm số lượng nhà cung ứng linh kiện từ 100 xuống còn 24 và khiến các nhà cung ứng cạnh tranh lẫn nhau để giành được hợp đồng cung ứng linh kiện thông qua khả năng thương lượng.
2.2 Công đoạn sản xuất
Với việc linh động thuê ngoài, Apple có thể tập trung vào giá trị cốt lõi của mình là nghiên cứu, đổi mới, sáng tạo để liên tục tung ra những sản phẩm mới đến tay người tiêu dùng.
Chính vì lý do trên, công ty Apple không thực sự sở hữu dây chuyền sản xuất nào. Sau khi nguyên liệu được mua từ nhiều nguồn khác nhau, chúng sẽ được vận chuyển đến nhà máy lắp ráp tại Trung Quốc.
2.3 Quản lý hàng hóa
Khi gia nhập và tiếp quản chuỗi cung ứng Apple năm 1998, Tim Cook đã cho đóng cửa 10 trong số 19 nhà kho của Apple để giới hạn số lượng tồn kho.
Hành động này đã mang lại kết quả ngoài sức mong đợi khi trước tháng 9/1998, thời gian tồn kho giảm từ một tháng xuống còn 6 ngày, đến năm 2012, con số này chỉ còn 5 ngày.
Vào tháng 7/2011, Apple đã “cháy hàng” với mẫu iPad 2 khi bán ra hoàn toàn số lượng hàng đã sản xuất và không gây ra bất kỳ lãng phí nào do phải lưu kho.
Để làm được điều này, Apple cắt giảm số lượng đơn vị lưu kho xuống còn xấp xỉ 26000 SKUs để hỗ trợ quản lý và dự báo hiệu quả hơn.
2.4 Phân phối đến tay người tiêu dùng
Hoàn thành công đoạn lắp ráp, sản phẩm được phân phối trực tiếp đến người tiêu dùng (thông qua UPS/Fedex) cho những người mua từ Cửa hàng trực tuyến của Apple.
Đối với các kênh phân phối khác như cửa hàng bán lẻ, bán hàng trực tiếp hay các nhà phân phối khác, Apple Inc trực tiếp gửi sản phẩm đi từ trụ sở của hãng tại Elk Grove, California.
Khi kết thúc vòng đời sử dụng, khách hàng có thể gửi sản phẩm về các cửa hàng Apple gần nhất hoặc các cơ sở tái chế chuyên dụng.
2. Tiềm năng và thách thức đối với chuỗi cung ứng của Apple
Đến từ đặc tính kinh doanh của công ty, Apple Inc chỉ thực hiện các khâu nghiên cứu, phát triển sản phẩm và Marketing mà không có cơ sở sản xuất nào. Vậy điều này có ý nghĩa ra sao?
2.1 Lợi ích trong cách quản lý chuỗi cung ứng của Apple
Việc cắt giảm số lượng nhà cung ứng chính, nhà kho trung tâm, SKU cùng với việc đồng bộ hóa dữ liệu trên toàn hệ thống đã giúp việc dự báo nhu cầu chính xác hơn.
Ổn định số lượng nhà cung cấp chính
Apple quản lý mối quan hệ đối tác thương mại chặt chẽ với các nhà cung cấp chiến lược, tạo nên lợi thế cạnh tranh cho công ty.
Apple hiện có khoảng 200 nhà cung cấp chính trên toàn cầu, rất khiêm tốn so với tổng cộng khoảng 3 triệu nhà cung cấp của Amazon.
Hiệu quả trong quản lý và phân tích dữ liệu
Apple chỉ sở hữu một kho trung tâm ở California, nghĩa là tất cả những gì công ty phải làm là đồng bộ hóa dữ liệu giữa kho trung tâm với 246 cửa hàng và khách hàng của mình.
Áp dụng tự động hóa ở mức độ thích hợp, loại hoạt động này có thể dễ dàng được thực hiện một cách vô cùng hiệu quả.
Số lượng hàng hóa (SKU)
SKU là một phần tạo nên sự phức tạp của chuỗi cung ứng. Cùng một sản phẩm điện thoại nhưng mỗi loại linh kiện khác nhau được xem như là nhiều SKU khác nhau.
Đối với Apple, ước tính sơ bộ có khoảng 26.000 mặt hàng là lợi thế lớn khi phải thực hiện dự báo nhu cầu nếu như so sánh với lượng SKU 135 triệu sản phẩm của Amazon.
Vòng đời sản phẩm
Chu kì các sản phẩm chính của Apple là cách hơn 12 tháng. Dự báo nhu cầu của sản phẩm chu kỳ ngắn hạn theo mùa là rất rất khó để ước tính nên điều này cũng giúp chuỗi cung ứng của Apple đơn giản đi phần nào.
2.2 Rủi ro trong chuỗi cung ứng của Apple
Trái ngược với những điểm sáng trên, quản lý Chuỗi cung ứng của Apple tương đối phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro như:
- Nhiều linh kiện điện tử được thu mua từ nhà cung cấp độc quyền/nguồn cung có hạn
- Một số linh kiện tùy chỉnh chỉ được sử dụng cho vài công đoạn nhất định và hoàn toàn vô dụng cho phần còn lại của chuỗi cung ứng
- Cần tính toán và dự trữ vừa đủ các linh kiện để phục vụ cho sản xuất
- Chuỗi cung ứng có nhiều nguy cơ bị gián đoạn bởi các yếu tố tự nhiên hay nhân tạo ngoài ý muốn
- Phụ thuộc vào các công ty dịch vụ Logistics thuê ngoài Outsourcing
- Tuân thủ quy tắc ứng xử của nhà cung cấp (Supplier code of conduct)
Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, hầu hết các rủi ro nằm ở phía cung (thông tin trên được trích dẫn từ báo cáo thường niên của công ty)
3. Chuỗi cung ứng của Apple tại Việt Nam?
Có 21 doanh nghiệp cung ứng cho Apple Inc đang có cơ sở sản xuất – kinh doanh tại Việt Nam trong tổng số khoảng hơn 200 nhà cung ứng trên toàn thế giới. (Thống kê năm 2020, tăng 150% so với năm 2018)
Các doanh nghiệp nằm trong chuỗi cung ứng của Apple hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau như linh kiện, vật liệu, sản xuất, lắp ráp,…có thể kể đến các cái tên hàng đầu như: Samsung, LG, Intel, Biel, Foxconn, Compal, Goertek, Luxshare,…
Các doanh nghiệp nằm trong chuỗi cung ứng này tập trung hầu hết ở các tỉnh thành phía Bắc như Bắc Giang, Bắc Ninh, ngoài ra một số đối tác khác mở rộng địa bàn sản xuất tại TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Hải Phòng, Đà Nẵng,…
Theo các chuyên gia đánh giá, số lượng các doanh nghiệp tại Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng của Apple sẽ còn tăng lên trong thời gian tới trong xu hướng Apple muốn giảm bớt sự lệ thuộc vào Trung Quốc cũng như tối ưu chi phí sản xuất.
Apple Inc không hề khiến chúng ta bất ngờ được mệnh danh là “King of Outsourcing”
Với khả năng quản lý hiệu quả chuỗi cung ứng của Apple, thương hiệu này vẫn luôn được đánh giá là công ty có chuỗi cung ứng hàng đầu thế giới.
Điều này cho thấy sự thành công trong cách họ quản lý tốt mối quan hệ cung ứng, cải thiện mức độ thân thiết mối quan hệ với nhà cung cấp và đánh giá toàn diện sản phẩm.
4. Xem thêm chuỗi cung ứng khác tại Việt Nam?
| Chuỗi cung ứng Nike | Chuỗi cung ứng Coca Cola | Chuỗi cung ứng Acecook |
| Chuỗi cung ứng Vinamilk | Chuỗi cung ứng Zara |
